Sivas Kongresinden Sonraki Gelişmeler
- Mustafa Kemal her şeye rağmen kongrede alınan kararları İstanbul Hükümetine (Osmanlı Hükümeti) bildirmek istedi.
- Ancak Osmanlı Sadrazamı Damat Ferit Paşa’nın engellemesiyle karşılaşınca İstanbul ile Anadolu’nun ilişkisini kesti.
- Bunun üzerine Damat Ferit Paşa istif etmek zorunda kaldı.İş başına gelen Ali Rıza Paşa Hükümeti Temsil Heyeti ile anlaşmak zorunda kaldı.
AMASYA GÖRÜŞMELERİ
(20-22 EKİM 1919)
- Osmanlı Hükümeti Temsilcisi Salih Paşa ile Mustafa Kemal Amasya’da bir araya geldiler.Buna göre;
1)Osmanlı Hükümeti Temsil Heyetini tanıyacak.
2)Osmanlı Hükümeti Türk Milletinin bağımsızlığı ve koruması için çaba harcayacaktı.
3)Milli Meclis güvenilir bir yerde toplanacaktı.
ÖNEMİ:İstanbul Hükümeti Sivas ve Erzurum Kongresinde alınan kararları kabul etti.İstanbul Hükümeti Temsil Heyetinin varlığını kabul etti.(Amasya Genelgesi ile karıştırmayınız…)
- Mustafa Kemal 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya geldi.İstanbul’a gidecek milletvekilleri ile görüştü.
- Milletvekillerine mecliste yapacakları işleri anlattı.
- Ankara haberleşme ve ulaşım olanakları bakımından önemli bir merkezdi.
- Anadolu’daki cephelere de yakındı.Yani güvenli konumdaydı.
Mustafa Kemal’in Samsun’a Ayak Bastıktan Sonra Anadolu’da Gittiği Yerler
- Samsun………………19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı
- Havza
- Amasya………………22 Haziran 1919 Amasya Genelgesi
- Erzurum……………..23 Temmız-5 Ağustos 1919 Erzurum Kongresi
- Sivas…………………4-11 Eylül 1919 Sivas Kongresi
- Ankara………………27 Aralık 1919 Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelişi.
MİSAK-I MİLLİ (ULUSAL YEMİN) VE
ÖNEMİ
- Amasya Görüşmelerinden sonra İstanbul Hükümeti Temsil Heyetini tanımış ve Güveli bir yerde meclis toplanmasını kabul etmişti.
- Ancak Osmanlı Hükümeti ve Padişah, meclisin İstanbul’da toplanmasına karar verdiler.
- Osmanlı Mebusla (Milletvekili) Meclisi 12 Ocak 1920’de toplandı.
- Mustafa Kemal’e bağlı milletvekilleri mecliste birgrup oluşturdular ve Mustafa Kemal’in kendine söylediklerini uyguladılar.
- Buna göre bir bildiri hazırladılar ( 28 Ocak 1920)
- Bu bildiriye MİSAK-I MİLLİ (ULUSAL YEMİN) adı verilir.
MİSAK-I MİLLİ KARARLARI
- Mondros Ateşkes Anlaşması sırasındaki vatan bir bütündür, bölünemez.
- Milli ve Ekonomik gelişmemizi engelleyen ayrıcalıklar kaldırılmalıdır.
- Yurdumuzdaki azınlık hakları, yabancı ülkelerdeki Türklere uygulanan haklar kadar olmalıdır.
ÖNEMİ:
- Türk vatanının sınırları çizildi.
- İşgallere karı çıkıldı.
- Misak-ı Milli kararları Kurtuluş Savaş’ımızın programı olmuştur.
- Misak-ı Milli kararları İtilaf Devletlerini kızdırdı.
- Milletvekillerini tutukladılar ve İstanbul’u işgal ettiler (16 Mart 1920)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN AÇILMASI
- İstanbul’un işgali üzerine Mebuslar Meclisi kapatıldı.
- Bazı Milletvekilleri tutuklandı.
- Bunun üzerine Mustafa Kemal Ankara’da yeni bir Meclis’in toplanmasına karar verdi.
- İstanbul’dan kaçabilen milletvekilleri Ankara’ya geldi.
- Hazırlıklar tamamlanınca büyük bir törenle TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ açıldı. 23 Nisan 1920.
- Meclis Başkanlığı’na Mustafa Kemal seçildi.
- Seçildikten sonra meclise önerge verdi.
Önergede yer alan konular şunlardı
- Hükümet kurmak zorunludur.
- TBMM’nin üstünde güç yoktur.
- TBMM yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplamıştır.
- Mecliste seçilecek bir kurul (Bakanlar Kurulu) hükümet işlerine kar.Meclis Başkanı hükümetinde başkanıdır.
- NOT:Meclis bu önergeyi kabul etti.
- Yeni Türk Devleti’nin temelleri atıldı.
- Kurulan hükümete TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ (TBMM) adı verildi.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN
AÇILMASINDAN SONRAKİ OLAYLAR
- Damat Feri Paşa’nın başında bulunduğu İstanbul Hükümeti (Osmanlı Hükümeti) Türk Halkını Meclise karşı kışkırtmaya çalıştı.
- Padişah ve Şeyhülislam; Mustafa Kemal’in öldürülmesini isteyen yazıları uçaklarla Anadolu’ya dağıttı.
- İtilaf Devletlerini ve Azınlıkları desteklediler.
- Ayrıca Kuvay-ı Milliye birliklerinin bir kısmı Düzenli Orduya geçmek istemedi.Ayaklandılar.Ayaklanmalar bastırıldı.
- TBMM; düzenli orduyu kurarak KURTLUŞ SAVAŞI’nı başlattı.
- Buna Göre bir sıralama yaparsak.TBMM’nin açılışından sonra meclis;
1)İstanbul Hükümeti ile,
2)Azınlık ayaklanmaları ile (İtilaf Devletlerinin kışkırtması ile)
3)Düzenli Orduya Karşı çıkan Kuvay-ı Milliye Birliklerinin (Çerkez Ethem,Demirci Mehmet Efe gibi) çıkardığı ayaklanmalar ile uğraşmak zorunda kamıştır.
SAVAŞ DÖNEMİ
- Kurtuluş Savaşı Dönemi; Doğu Cephesindeki savaşlarla başlar, Lozan Barış Anlaşması ile sona erer.
KURTULUŞ SAVAŞ’INDAKİ CEPHELER
1-DOĞU CEPHESİ:Ermenilerle savaşıldı.Gümrü Anlaşması Yapıldı. (2 Aralık 1920)
2-GÜNEY CEPHESİ:Fransızlarla savaşıldı.Urfa,Antep,Maraş savunulu.Ankara Anlaşması yapıldı.(20 Ekim 1920)
3-BATI CEPHESİ:Yunanlılarla Savaşıldı.
- I.İnönü Savaşı
- II.İnönü Savaşı
- Sakarya Savaşı
- Büyük Taarruz
Bu cepheleri geniş olarak ele alalım;
1-DOĞU CEPHESİ
- Tarih boyunca kurulan Türk Devletleri egemenlikleri altındaki her topluma hoşgörü içinde davranmıştır.Onların, dillerine, dinlerine ve kültürlerine karışmamışlardır.
- Bu toplumlardan biri de Ermenilerdir.Türk Topraklarını paylaşmak isteyen devletler Ermenileri Türklere karşı kışkırttılar.Bazı yerlerde ayaklanma çıkardılar.
- İtilaf Devletlerinin Doğu Anadolu’ya Ermenilere vermesi üzerine Ermeniler Doğu Anadolu’da binlerce vatandaşımızı katletti.
- Bu olaylar üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi, Kazım Karabekir’i Doğu Cephesi komutanlığına atadı.Yapılan savaşta Ermeniler yenilgiye uğratıldı.
- Ermeniler ile TBMM arasında GÜMRÜ ANLAŞMASI imzalandı.(2 Aralık 1920)
Bu anlaşmaya göre;
1-Ermeniler Kars ve çevresini Türkiye’ye verdiler.
2-Doğu Anadolu’daki istek ve iddialarından vazgeçtiler.
NOT: GÜMRÜ ANLAŞMASI TBMM’nin imzaladığı ilk anlaşmadır.
2-GÜNEY CEPHESİ
- Mondros Ateşkes Anlaşmasından sonra işgal edilen Urfa,Antep,Maraş İngilizler tarafından işgal edildi ve buraları daha sonra Fransızlara verildi.
- Fransızlara karşı buralarda kahramanca savaşıldı.
- Bunun sonucunda Fransızlarla ANKARA ANLAŞMASI imzalandı.(20 Ekim 1920)
- Halkın gösterdiği bu mücadelelerden sonra TBMM tarafından Urfa’ya “Şanlı”, Antep’e “Gazi”, Maraş’a “Kahraman” ünvanı vermiştir.
3-BATI CEPHESİ
- Batı cephesinde savaş 15 Mayıs 1919’da İzmir’in işgali ile başlamıştır.
- Asıl çarpışma düzenli ordunun kurulmasından sonra oldu.
- I.İnönü Muharebesi (10 ocak 1921):
- Eskişehir’in batısındaki İnönü’ye gelen Yunan ordusunu,Albay İsmet Bey komutasındaki Türk Ordusu yenilgiye uğrattı.
- Batı cephesindeki ilk başarıdır.
- Bu başarı;Kurtuluş azmi ve umudunu güçlendirdi. (Bu muharabe ÇOK ÖNEMLİ….UNUTMA)
- NOT:Bu arada LONDRA KONFERANSI toplandı.
- Sevr Anlaşmasının maddelerini değiştirerek
- Türklere Kabul ettirmek istiyorlardı.Ama TBMM ve Hükümet temsilcilerimizin karşı çıkması ile konferans dağıldı.
MOSKOVA ANLAŞMASI (16 Mart 1921)
- I.İnönü Zaferinde Türklerin gücünü gören Sovyetler Birliği ile Moskova Anlaşması imzaladı.
- Sovyetler Birliği YENİ TÜRK DEVLETİNİ tanıdı. (Anlaşma ÇOK ÖNEMLİ…….. UNUTMA)
- II.İnönü Muharebesi (31 Mart-1 Nisan 1921):
- Güçlerini arttırıp İnönü’de Türk Ordusunun karşısına çıkan Yunanılar yine İsmet Paşa komutasındaki Türk Ordusuna yenildi. (ÇOK ÖNEMLİ)
- Sakarya Meydan Muharebesi (13 Eylül 1921):
- Büyük bir güçle saldıran Yunan ordusu Afyon,Kütahya ve Eskişehir’i ele geçirince Türk Ordusu çok kayıp vermemek için Sakarya Irmağının doğusuna çekildi.
- TBMM Mustafa Kemal’i başkomutan atadı. (ÇOK ÖNEMLİ)
- Mustafa Kemal’in komutasındaki Türk Ordusu 22 gün 22 gece süren savaştan zaferle ayrıldı.
- TBMM Mustafa Kemal’e “Mareşallik” rütbesi ve “ Gazilik” ünvanı verdi.(ÇOK ÖNEMLİ…. UNUTMA)
- Sakarya Zaferi; TBMM hükümetinin içte ve dışta saygınlığını arttırdı. (ÇOK ÖNEMLİ……… UNUTMA)
- Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (26-30 Ağustos 1922):
- 26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruz, 30 Ağustos 1922’de Mustafa Kemal’in yönettiği Başkomutanlık Meydan Muharebesiyle Dumlupınar’da zaferle sonuçlandı.
- 9 Eylül 1922’de Yunanlılar İzmir’den de uzaklaştırıldı.
- Bu zafer Anadolu’nun sonsuza kadar Türk vatanı olarak kalacağını gösterdi.